15 marca 2023 r. zapisały się w naszej pamięci spotkaniem ze Stanisławem Małyszką, badaczem budownictwa i architektury majątków ziemskich, cmentarzy, kapliczek, dziejów wsi Wielkopolski Południowej, etnografem, regionalistą, archiwistą, wieloletnim pracownikiem Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, autorem 17 cennych książek ukazujących przeszłość i bogactwo Wielkopolski.
Nasz gość opowiedział o swojej drodze życiowej, wiodącej z Białostocczyzny, poprzez
Bydgoszcz i Warszawę do Pleszewa i Kalisza, z którymi związał się na ponad 40 lat. Przyznał, że Wielkopolska oczarowała go bogactwem zabytków, pięknem przyrody i życzliwością ludzi.
Zdradził kulisy pracy konserwatora zabytków. Miał to szczęście, że w swojej pracy mógł zajmować się tym, co sprawia mu największą satysfakcję: pracą badawczą i dokumentacyjną. Niestety obecnie praca przybiera coraz twardszy urzędniczy charakter. Lawinowo rośnie liczba pism, na które muszą odpowiadać pracownicy Urzędu Ochrony Zabytków w Wielkopolsce, w granicach 50 tys. rocznie. Jest to jednocześnie wielka odpowiedzialność, której prawdziwe efekty poznaje się za 20-30 lat i objawia się w stanie zabytków. Podzielił się refleksją, że ich stan świadczy nie tylko o naszych przodkach, ale i nas samych - o tym z jakim szacunkiem odnosimy się do tradycji, przeszłości i dorobku pokoleń. Chwalił rozwój techniki, który ułatwia prace dokumentacyjne, ale zauważył, że np. warto pozostać przy fotografiach wywoływanych tradycyjnie, ponieważ trwałość wydruków komputerowych jest bardzo ograniczona.
W rozmowie wypłynął temat przydrożnych kapliczek i krzyży, które należą do kręgu zainteresowań naszego gościa. Opowiedział o ich roli w obrzędach religijnych. Zgodziliśmy się, że częstokroć „odbudowy” i „konserwacje” tych obiektów nie tylko obniżają estetykę, ale zrywają ich związek ze sferą sacrum. W tradycji znaczenie miały np. grodzenie kapliczek i krzyży płotkiem, czy sadzenie w ich sąsiedztwie dwóch lub czterech drzew… Zwrócił uwagę na potrzebę dokumentowania wyglądu i kolejnych renowacji nie tylko kapliczek i krzyży, ale także nagrobków. To wszak nasza najbliższa historia…
Celem piątkowego spotkania była także prezentacja najnowszej książki pt. „Drewniane kościoły w powiecie kaliskim i Kaliszu”. Jest one jednym z efektów projektu Stowarzyszenia "Nasze Kaliskie"
i jej prezes
Alicji Łuczak. Publikacja przedstawia 15 drewnianych kościołów i jedną kapliczkę, które znajdują się w naszym powiecie, w tym kościół pw. św. Jakuba w Tłokini Kościelnej. Pan Stanisław podkreślił, że jest to wielkie bogactwo naszej ziemi, które budzi fascynację i zachwyt naukowców z Europy Zachodniej.
